Overdenking over traditionele kerstgebruiken
Er zijn veel tradities in Zuid-Tirol die de advent en kerst verrijken. Deze gebruiken worden al tientallen jaren en vaak zelfs eeuwenlang in praktijk gebracht: van de Krampusloop tot kerstliedjes, van het luiden van de klokken in het Sarntal tot nieuwjaarskreten in het Ahrntal. Naast deze gebruiken met zang of lawaai zijn er ook 2 prachtige contemplatieve tradities, die we zo dadelijk in meer detail aan je zullen voorstellen.
Kijk je er al naar uit om de kaarsen op de adventskrans aan te steken en is het versieren van de kerstboom een van je favoriete kerstrituelen?
Dan is het branden van wierook tijdens de nachten van vuur en het opzetten van de kerststal misschien ook wel iets voor jou.
Deze twee gebruiken worden nog steeds door veel families in Zuid-Tirol toegepast in de periode tussen de 1e zondag van de Advent en Driekoningen en geven Kerstmis een heel speciale magie.
Wierook branden
De zogenaamde Raunächte zijn 12 lange winternachten rond Kerstmis waarin, volgens het volksgeloof, de grenzen tussen deze wereld en het hiernamaals bijzonder doorlaatbaar zijn. Of de Raunächte nu duren van 24 december tot 5 januari, van 25 december tot 6 januari of van Thomasdag (21 december) tot Nieuwjaarsdag - wel, dit wordt van regio tot regio anders gezien.
In ieder geval wordt in de Raunächte-periode een oud gebruik minstens één keer of vaker in praktijk gebracht: Bij het branden van wierook op boerderijen in Zuid-Tirol wordt het wierookvat met harsen zoals wierook en kruiden zoals salie het huis, de stal en de schuur binnengedragen.
De geurige rook zou elk hoekje en gaatje reinigen en het huis, de mensen en de dieren beschermen tegen het kwaad, samen met de gebeden die worden uitgesproken.
Als je nu nieuwsgierig bent geworden naar wierook branden, moet je eens een kijkje nemen op de website van Adelheid Walcher: De wierookexpert biedt wierookbranders, wierookmengsels en accessoires aan, maar ook interessante feiten over wierook branden.
Je kunt ook een grote selectie van wierookmengsels met biologische kruiden van eigen teelt vinden in de boerderijwinkel of in de Kräuterschlössl online winkel in Goldrain.
Heksenuur
Toen we kinderen waren, waren we gefascineerd door de Raunächte en niet alleen door de wierook: onze grootouders vertelden ons dat de dieren om middernacht konden spreken tijdens de Raunächte. Maar je mocht de stal niet in om naar ze te luisteren, want dan zou er een ramp gebeuren. En op sommige Raunächte zou ook de Wilde Jacht in beweging zijn: een angstaanjagende stoet geesten. Op deze nachten mocht er geen witte was worden opgehangen om de Wilde Jacht niet aan te trekken.
Of Krampus, Perchten & Co ook hun oorsprong vinden in het geloof in de Wilde Jacht of boze wintergeesten wordt betwist. Voor ons hadden de Raunächte echter net zo'n magische en griezelige charme als Halloween tegenwoordig voor onze kinderen heeft. En voor volwassenen zijn deze speciale winterdagen en -nachten een uitstekende manier om het oude af te sluiten en iets nieuws te beginnen.
Het kind in de kribbe
De kerststal heeft een duidelijke christelijke oorsprong. Volgens het evangelie van Lucas legde Maria het kindje Jezus in een kribbe omdat er geen plaats was in de herberg. De afbeelding van de Zoon van God in een kribbe, waaruit dieren gewoonlijk hooi eten, fascineerde mensen al in het vroege christendom. De eerste afbeeldingen toonden alleen het kindje Jezus met os en ezel en, vanaf ongeveer 500 na Christus, ook de Wijzen. Pas in de Middeleeuwen werd Maria toegevoegd en nog later Jozef.
Afhankelijk van de familietraditie en de regio blijft de kerststal in Zuid-Tirol niet overal even lang staan: In sommige gevallen wordt hij niet op 24 december opgesteld, maar op de 1e zondag van de advent - maar het kindje Jezus wordt pas op kerstavond in de kribbe gelegd. De kribbe wordt meestal op de avond van 6 januari weer gedemonteerd, maar soms blijft de kribbe op zijn plaats staan tot Maria Lichtmis op 2 februari.
Houtsnijwerk uit Zuid-Tirol
Vooral in Val Gardena, maar ook in andere dalen zoals Pustertal, zijn er houtsnijders die traditionele en moderne kerststallen maken. En er is zelfs een kerststalmuseum in Lutago in Ahrntal. Wij vinden het vooral leuk om te beginnen met een kleine kerststal, die je elk jaar kunt uitbreiden met nieuwe figuren. Je kunt ook vanuit je luie stoel Zuid-Tirol kerststallen en kerststalfiguren uitzoeken en bestellen via verschillende online winkels. En voor wie de mogelijkheid heeft: Een familiewandeling voor Kerstmis, waarbij samen mos en sparrentakken worden verzameld om de kerststal te verfraaien, is leuk voor jong en oud.